Τρίτη 30 Μαΐου 2017

«ΣΑΛΑΝΤΙΝ: ένας χαρισματικός ηγέτης»: μεταφράζει η Ελένη Καπετανάκη

Αναδημοσίευση από:http://www.ert.gr/salantin-enas-charismatikos-igetis-metafrazi-eleni-kapetanaki/

Για πρώτη φορά μεταφράζεται στα ελληνικά, άμεσα από την αραβική γλώσσα, ένα σπουδαίο ιστορικό έργο για τη ζωή τού Σαλαντίν, Σουλτάνου Αιγύπτου και Συρίας.Το χειρόγραφο αυτό του Ιμπν Σαντάντ σώθηκε σε δύο αντίγραφα: το αντίγραφο 

του Βερολίνου και εκείνο της Ιερουσαλήμ. Το τελευταίο, που χρησιμοποιήσαμε κι εμείς, είναι πλουσιότερο και βρέθηκε στη Βιβλιοθήκη του Τεμένους του Αλ Άκσα. Το έργο απευθύνεται τόσο στο ευρύ ελληνόφωνο κοινό, όσο και στον στενότερο κύκλο των ειδικών, και φέρει το βάρος και την αυθεντικότητα μιας μαρτυρίας από πρώτο χέρι για τη σημαντική αυτή ιστορική περίοδο.
Πρόκειται για την εξιστόρηση της δράσης μιας μεγάλης προσωπικότητας του αραβικού κόσμου, του Σουλτάνου Αιγύπτου και Συρίας Σαλαντίν (1137/38-1193). Σχετικά με αυτόν έχει γράψει ο Ιμπν Σαντάντ, επιφανής Κούρδος νομικός τού δωδέκατου αιώνα, ο οποίος χρημάτισε στρατιωτικός δικαστής στην αυλή του Σαλαντίν και ήταν έμπιστος φίλος του. Από τη θέση αυτή, παρακολούθησε τα μεγάλα ιστορικά γεγονότα της Γ΄ Σταυροφορίας και τα κατέγραψε στα ημερολόγιά του αμέσως μετά τον θάνατο του σουλτάνου.

Εκτός από τις σπάνιες ιστορίες για τον Σαλαντίν, τις οποίες αφηγήθηκαν άνθρωποι που τις βίωσαν την εποχή εκείνη, και των οποίων την αυθεντικότητα μπόρεσε να ελέγξει ο ίδιος ο συγγραφέας, μιλά για την προσωπική εμπειρία του από τη γνωριμία με τον σουλτάνο, περιγράφει την προσωπικότητα, την ευγένεια και τη μεγαλοψυχία του, ακόμα και απέναντι στους Σταυροφόρους εχθρούς τουΤο αφήγημα φτάνει μέχρι τη δύση της ζωής τού Σαλαντίν και μαθαίνουμε με χρονολογική σειρά τις περιπέτειες, τις μάχες και τις κατακτήσεις του, μεταξύ των οποίων, η νικηφόρα για τον σουλτάνο μάχη του Χαττίν, η μεγάλη μάχη για την ανακατάληψη της Ιερουσαλήμ από τα χέρια των Σταυροφόρων, η ήττα στο Αρσούφ, αλλά και η μακρόχρονη πολιορκία της Άκρας και της Γιάφα.

Ο σουλτάνος Σαλαντίν, ο Σαλάχ αλ Ντιν Γιούσεφ ιμπν Αγιούμπ όπως είναι το αραβικό του όνομα, γεννήθηκε το 1137/38 στο Τικρίτ του σημερινού Ιράκ. 
Ήταν Κούρδος και σουνίτης, ιδρυτής της δυναστείας των Αγιουβιδών, κι αυτός που οδήγησε τους μουσουλμάνους από τον ποταμό Ευφράτη έως την Αίγυπτο σε πόλεμο εναντίον των Σταυροφόρων με αποτέλεσμα την ανακατάληψη της Ιερουσαλήμ το 1187. Το ίδιο έτος ο στρατός του Σαλαντίν είχε καταφέρει μια σειρά από νίκες εναντίον των Σταυροφόρων που πυροδότησαν τη μετέπειτα έναρξη της Γ΄ Σταυροφορίας, όπως και η διακήρυξη του πάπα Γρηγορίου του Η΄ ότι η ανακατάληψη της Ιερουσαλήμ από τους μουσουλμάνους αποτελούσε τιμωρία για τις αμαρτίες των χριστιανών. Οι εμπόλεμοι της λεγόμενης και «Σταυροφορίας των Βασιλιάδων» ήταν ο βασιλιάς Ερρίκος Βʹ της Αγγλίας στην αρχή, και μετά τον θάνατό του, ο βασιλιάς Ριχάρδος Αʹ ο Λεοντόκαρδος, ο βασιλιάς Φίλιππος Βʹ της Γαλλίας και ο αυτοκράτορας της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας του Γερμανικού Έθνους Φρειδερίκος Αʹ ΜπαρμπαρόσαΑυτοί ήταν οι βασικοί Σταυροφόροι, μαζί βέβαια και με τους ντόπιους Φράγκους των ακτών, αλλά υπήρχαν και άλλοι που συμμετείχαν με μικρότερο μερίδιο, όπως η επαρχία της Αντιόχειας, η κομητεία της Τρίπολης, τα τάγματα των Ναϊτών, των Ιωαννιτών, το Βασίλειο της Ουγγαρίας, της Αρμενικής Κιλικίας, το Δουκάτο της Αυστρίας, της Βοημίας κ.λπ. Από την πλευρά των εμπόλεμων μουσουλμάνων έχουμε το Σουλτανάτο των Αγιουβιδών, το Σουλτανάτο της Αιγύπτου, τα Εμιράτα της Δαμασκού, της Χάμα και της Μεσοποταμίας, καθώς και το Σουλτανάτο των Ρουμ. Μέχρι το 1192 διήρκεσαν οι συρράξεις οπότε και υπογράφτηκε ειρήνη μεταξύ Φράγκων και μουσουλμάνων, η οποία όριζε ότι οι χριστιανοί μπορούσαν να προσκυνούν ελεύθερα στην Ιερουσαλήμ και οι έμποροι να διέρχονται ελεύθερα από την πόλη, όλοι όμως άοπλοι.
Ένα χρόνο αργότερα πέθανε κι ο Σαλαντίν, σε ηλικία μόλις 55 ετών. Οι έμπιστοι αξιωματούχοι του κατέφυγαν σε δανεισμό για να τον κηδέψουν καθώς ο ίδιος είχε δωρίσει όλα του τα υπάρχοντα στους φτωχούςΚι ήταν κάτι σύνηθες για τον Σαλαντίν αυτό, να μην κρατάει τίποτα για τον εαυτό του. Οι μουσουλμάνοι τον πένθησαν και τέτοιος ήταν ο θρήνος τους που, αντί να μεταβούν στα τεμένη για να προσευχηθούν, εκτέλεσαν τις προσευχές τους κατά ομάδες πάνω στη σορό του. Ο Σαλαντίνπέρασε έτσι στο παγκόσμιο ιστορικό στερέωμα, κερδίζοντας τον σεβασμό Ανατολής και Δύσης για το μεγαλείο της ψυχής του, τον δίκαιο χαρακτήρα και την προσωπικότητά του.

Ελένη Καπετανάκη

του Μπαχά αλ Ντιν ιμπν Σαντάντκυκλοφορεί από τις Εκδόσεις Λιβάνη (σελ. 384, τιμή: 19,95 €) σε μετάφραση από τα αραβικά της Ελένης Καπετανάκη.
Παρουσίαση του βιβλίου στη «Βιβλιοθήκη του Πρώτου» μπορείτε να ακούσετε εδώ.

Απόσπασμα από το βιβλίο:
«Κάποια μέρα που τον συνόδευα στις περιπολίες του απέναντι από τους Φράγκους, πλησίασε ένας ανιχνευτής. Είχε μαζί του μια γυναίκα κατατρομαγμένη, που έκλαιγε και χτυπούσε συνέχεια το στήθος της. Ο ανιχνευτής ισχυρίστηκε ότι η γυναίκα βγήκε από το στρατόπεδο των Φράγκων, ζήτησε να δει τον σουλτάνο, κι έτσι την έφεραν μπροστά του. Ο Σαλαντίν διέταξε τον δραγουμάνο να τη ρωτήσει ποια ήταν η ιστορία της κι εκείνη απάντησε: «Μουσουλμάνοι ληστές μπήκαν χθες στη σκηνή μου και πήραν το κοριτσάκι μου. Όλη τη νύχτα δε σταμάτησα να ζητάω βοήθεια μέχρι σήμερα το πρωί. Οι δικοί μου τότε μου είπαν: “Ο σουλτάνος Σαλαντίν είναι ένας φιλεύσπλαχνος άντρας. Θα σε αφήσουμε, λοιπόν, να βγεις για να του ζητήσεις να κάνει κάτι για την κόρη σου”. Έτσι, ήρθα σε σένα και μόνο από σένα μπορώ πια να μάθω κάτι για το παιδί μου». Ο σουλτάνος συγκινήθηκε από τη δυστυχισμένη. Δάκρυα κύλησαν στα μάτια του και, χάρη στη μεγαλοψυχία του, διέταξε να πάει κάποιος στην αγορά του στρατοπέδου και να ρωτήσει ποιος είχε αγοράσει τη μικρή, να του πληρώσει την αξία της και να τη φέρει πάλι πίσω. Νωρίς το ίδιο πρωί είχαν ακούσει την ιστορία της και δεν είχε περάσει παρά μία ώρα σχεδόν που ο ιππέας επέστρεψε κουβαλώντας το κοριτσάκι στους ώμους του. Μόλις την αντίκρισε η μητέρα, έπεσε στη γη τρίβοντας το πρόσωπό της στο χώμα. Όλοι γύρω αναλύθηκαν σε δάκρυα για όσα είχε η δύστυχη υποφέρει. Εκείνη σήκωσε το βλέμμα της στον ουρανό, αλλά εμείς δεν καταλαβαίναμε τι έλεγε. Της παραδώσαμε το κοριτσάκι κι ύστερα έφυγε για να ξαναγυρίσει στο στρατόπεδο των Φράγκων».
Η Ελένη Καπετανάκη σπούδασε Οικονομικές Επιστήμες. Για ένα διάστημα εργάστηκε ως τραπεζική υπάλληλος, την κέρδισε ωστόσο η αραβική γλώσσα και λογοτεχνίαΣήμερα ζει στην Αθήνα και ασχολείται με μεταφράσεις αραβικής λογοτεχνίας και ιστορικών έργων.

2 σχόλια:

  1. εκτός από το κατατοπιστικότατο σημείωμα σου ,συγχαίρω την μεταφράστρια κι όποον άλλο συνέβαλε στην έκδοση του σε τέτοιους ρατσιστικούς καιρούς ,χαστούκι ,βέβαια έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον και το περιεχόμενο ,μπράβο και πάλι

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ευχαριστούμε Σταύρο. Είναι αναδημοσίευση αλλά συνεργαζόμαστε με την Ελένη τον τελευταίο χρόνο και θα παρουσιάσουμε την αραβική λογοτεχνία που είναι και δική μας κληρονομιά από πολλές απόψεις

      Διαγραφή