Επιμέλεια άρθρου - φωτογραφίες Νότα Χρυσίνα
Οι Αθηναίοι έχουν πλέον τη δυνατότητα να εντάξουν στην καθημερινότητά τους έναν χώρο εξαιρετικά σημαντικό, από αρχαιολογική άποψη - το Λύκειο ήταν ένα από τα τρία αρχαιότερα γυμνάσια της πόλης, μαζί με αυτό της Ακαδημίας Πλάτωνος και του Κυνοσάργους - αλλά και να «ξαναδούν» το κομμάτι αυτό του πολεοδομικού ιστού με διαφορετική οπτική.
Ενημερωτικές πινακίδες πληροφορούν για τη λειτουργία του χώρου, όπου το 335 π.Χ. ιδρύθηκε η Περιπατητική Σχολή του Αριστοτέλη, σε μια κατάφυτη εκτός των τειχών της πόλης περιοχή, μεταξύ των ποταμών Ηριδανού και Ιλισού, που συνεχίζουν ακόμα και σήμερα το «ταξίδι» τους κάτω από την πυκνοδομημένη πόλη. Στην περιοχή βρίσκονταν επίσης δύο ναοί, του Ηρακλή Παγκράτους και το ιερό του Λυκείου Απόλλωνος, από το οποίο ονομάστηκε και η Σχολή.
Όσο ζούσε ο Αριστοτέλης
δημοσίευσε έναν περιορισμένο αριθμό έργων, κάποια από τα οποία ήταν διάλογοι
που απευθύνονταν στο ευρύ κοινό και κάποια άλλα πραγματείες με επίκεντρο την
πλατωνική θεωρία των Ιδεών. Από τα έργα αυτά κανένα δεν σώθηκε ολόκληρο. Έφτασαν
όμως στα χέρια μας τα αδημοσίευτα διδακτικά του συγγράμματα, ή μάλλον οι
προσωπικές του σημειώσεις επάνω στις οποίες στήριζε τη διδασκαλία στους μαθητές
του. Οι αρχαίες πηγές μάς μεταφέρουν μια μυθιστορηματική εκδοχή της διάσωσής
τους. Τα χειρόγραφα του Αριστοτέλη κληροδοτήθηκαν μετά τον θάνατό του στους
διαδόχους του στο Λύκειο, μεταφέρθηκαν στη συνέχεια στη Σκήψη της Μικράς Ασίας
όπου έμειναν θαμμένα σε μια σπηλιά και ξεχασμένα για περισσότερο από διακόσια
χρόνια, ώσπου αγοράστηκαν από κάποιον πλούσιο Αθηναίο στις αρχές του 1ου αιώνα
π.Χ. και επέστρεψαν στην Αθήνα. Μετά την κατάληψη της Αθήνας από τους Ρωμαίους
το 86 π.Χ., μεταφέρθηκαν σαν πολύτιμη λεία στη Ρώμη, και πενήντα περίπου χρόνια
αργότερα εκδόθηκαν από έναν προικισμένο φιλόλογο και γνώστη της φιλοσοφίας του
Αριστοτέλη, τον Ανδρόνικο τον Ρόδιο. Με την έκδοση του Ανδρόνικου τα
αριστοτελικά συγγράμματα πήραν την οριστική τους μορφή, αυτή που έχουμε και
εμείς σήμερα μπροστά μας όταν διαβάζουμε τον Αριστοτέλη.
Οι λεπτομέρειες αυτής της
ιστορίας δεν έχουν ιδιαίτερη σημασία - δεν αποκλείεται να είναι ως έναν βαθμό
φανταστικές. Είναι πάντως γεγονός ότι η μεγάλη διάδοση της σκέψης του
Αριστοτέλη αρχίζει μόνο όταν εκδίδονται τα διδακτικά του συγγράμματα, τρεις
αιώνες μετά τον θάνατό του. Αν τα χειρόγραφα είχαν χαθεί, η ιστορία της
μεταγενέστερης φιλοσοφίας θα ήταν διαφορετική, αφού το έργο του Αριστοτέλη
αποτέλεσε τη βάση της φιλοσοφίας των Βυζαντινών, των Αράβων και των Σχολαστικών
της Δύσης. Πιο σημαντική όμως είναι μια άλλη συνέπεια της περίεργης αυτής
ιστορίας. Το υλικό που έφτασε στα χέρια του Ανδρόνικου δεν προοριζόταν για
δημοσίευση· φανταζόμαστε ότι περιείχε σημειώσεις των μαθημάτων του Αριστοτέλη,
με διάσπαρτες προσθήκες, αναθεωρήσεις και απορίες, κάποιες ημιτελείς
πραγματείες, σχεδιάσματα μελλοντικών έργων, συλλογές εμπειρικών δεδομένων. Ο
Ανδρόνικος συνένωσε τα διάφορα μαθήματα του Αριστοτέλη σε ενιαίες πραγματείες
με κριτήριο την κοινότητα της θεματολογίας, ίσως να συμπλήρωσε και ο ίδιος
κάποια κενά ή να διόρθωσε γλωσσικές ατέλειες, και έδωσε τελικά στις πραγματείες
αυτές τον τίτλο που φέρουν και σήμερα - για παράδειγμα, στα Φυσικά περιέλαβε
τις παραδόσεις του Αριστοτέλη για τις έννοιες της φύσης, της κίνησης, του
χρόνου, του χώρου κτλ. Έτσι οργανώθηκε το έργο του Αριστοτέλη σε μια πλειάδα
αυτόνομων συγγραμμάτων, η εμβέλεια των οποίων καλύπτει όλο το φάσμα των γνώσεων
και η συνολική τους έκταση είναι περίπου τριπλάσια από τους διάλογους του
Πλάτωνα.
Η αρχαιολόγος Νίλη Σακκά υπεύθυνη για τον χώρο της ανασκαφής
Το Λύκειον του Αριστοτέλη ή η Περιπατητική Σχολή του Αριστοτέλη: Ένας ξεχωριστός χώρος στην καρδιά της πόλης που νέοι Αθηναίοι διδάσκονταν υπό τον πολυεπιστήμονα φιλόσοφο την ρεαλιστική σκέψη, τη μελέτη της γνώσης, τη σφαιρική εξήγηση του κόσμου μέσω του «καθολικού συστήματος».
Κυριακή 4 Οκτωβρίου από τις 16:00 έως τις 20:00 ‘αναβιώθηκε’ η λειτουργία του χώρου ως σημείου ανταλλαγής σκέψεων και απόψεων με την αρωγή 8 σημαντικών Αθηναίων που ανέπτυξαν λόγο πάνω σε 4 σύγχρονους θεματικούς άξονες.
Ο Νίκος Βατόπουλος, δημοσιογράφος-συγγραφέας και ο Λευτέρης Σκιαδάς, δημοσιογράφος-ιστορικός μιλούν για την Αθήνα, ο Φίλιππος Κουτσαφτής, διευθυντής φωτογραφίας-ντοκιμαντερίστας και ο Κώστας Πασχαλίδης, αρχαιολόγος για την Αρχαιολογία, ο Νίκος Σιδέρης, ψυχίατρος-ψυχαναλυτής-συγγραφέας-μεταφραστής-ποιητής και η Φωτεινή Τσαλίκογλου, καθηγήτρια ψυχολογίας-συγγραφέας αναλύουν περί Δημοσίου λόγου και λόγου Ψυχής, ενώ ο Θωμάς Δοξιάδης, αρχιτέκτονας-αρχιτέκτονας τοπίου και ο Τεύκρος Μιχαηλίδης, διδάκτωρ μαθηματικών-συγγραφέας μας εισάγουν στην Επιστήμη.
Ταυτόχρονα αρχαιολόγοι του Λυκείου θα πραγματοποιήσουν δύο ξεναγήσεις για όσους θέλουν να γνωρίσουν αυτόν τον σημαντικό χώρο.
Άλλη μια ευκαιρία να συνδεθούμε με την ιστορία της Αθήνας μας και να τη δούμε διαφορετικά, σ’ ένα χώρο που αξίζει να γίνει ακόμα περισσότερο γνωστός!
«Περί Αθήνας Λόγος»
Νίκος Βατόπουλος
«Περί Αθήνας Λόγος»
Λευτέρης Σκιαδάς
«Περί Αρχαιολογίας Λόγος»
Κώστας Πασχαλίδης
«Δημόσιος Λόγος και Περί Ψυχής Λόγος»
Φωτεινή Τσαλίκογλου
«Δημόσιος Λόγος και Περί Ψυχής Λόγος»
Νίκος Σιδέρης
«Περί Φυσικών Επιστημών Λόγος»
Τεύκρος Μιαχαηλίδης
Τεύκρος Μιαχαηλίδης
Ένας μοναδικός αρχαιολογικός χώρος, 8 ενδιαφέροντες ομιλητές και περίπου 1.000 Αθηναίοι έκαναν το απόγευμα της Κυριακής 4 Οκτωβρίου διαφορετικό. Πρώτα ο Νίκος Βατόπουλος, δημοσιογράφος – συγγραφέας, επέμεινε πως «Η Αθήνα μας χωράει όλους», ο Ελευθέριος Σκιαδάς, δημοσιογράφος – ιστορικός, μας ταξίδεψε στην «Αθήναι: Όψεις και Απόψεις», ο Φίλιππος Κουτσαφτής, δ/ντής φωτογραφίας – ντοκιμαντεριστας, μας μετέφερε σε «Ξένων Θεών – Μια σωστική ανασκαφή στον Κολωνό», ο Κώστας Πασχαλίδης, δρ. αρχαιολόγος, εξήγησε πως «Αιδ’ εισίν Αδριανού κ’ ουχί Θησέως πόλις», ο Νίκος Σιδέρης, ψυχίατρος – ψυχαναλυτής – συγγραφέας – ποιητής, μίλησε για την «Κρίση και τέρατα του δημοσίου λόγου», η Φωτεινή Τσαλίκογλου, καθηγήτρια ψυχολογίας – συγγραφέας, ανέλυσε το «Πένθος – Απώλεια: Η βία της απόκρυψης», ο Θωμάς Δοξιάδης, αρχιτέκτονας – αρχιτέκτονας τοπίου, εισήγαγε στην « Ύπαιθρος και το φιλοσοφείν» και ο Τεύκρος Μιχαηλίδης, διδάκτωρ μαθηματικών – συγγραφέας, ξενάγησε τους ακροατές στην «Περιπατητική Χημεία. Τα ριζώματα του Εμπεδοκλή ως προάγγελος της μεταστοιχείωσης».
Στα ενδιάμεσα των ομιλιών πραγματοποιήθηκαν δύο αρχαιολογικές ξεναγήσεις από την υπεύθυνη αρχαιολόγο του χώρου, κα Νίκη Σακκά, που συγκέντρωσαν το ενδιαφέρον όλων και ειδικά όσων ανακάλυπταν με ενθουσιασμό τον αξιόλογο αρχαιολογικό χώρο.
Για την ξεχωριστή αυτή ευκαιρία γνωριμίας μας με το χώρο και αναβίωσης της λειτουργίας του κατά το πρότυπο της αρχαίας αγοράς, ευχαριστούμε θερμά την Εφορία Αρχαιοτήτων Αθηνών και την διευθύντρια της κα Ελένη Μπάνου, για την παραχώρηση του χώρου και τη διεύρυνση του ωραρίου λειτουργίας του, το προσωπικό φύλαξης για την αμέριστη βοήθεια και την αρχαιολόγο κα Σακκά για τις ξεναγήσεις. Επίσης, τον ΟΠΑΝΔΑ για την παραχώρηση των καθισμάτων και το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών για την παραχώρηση του μικροφώνου και του ηχείου.
Θερμές ευχαριστίες τέλος στους 8 ξεχωριστούς ομιλητές μας για τις γνώσεις και σκέψεις που χάρισαν και τους εκατοντάδες Αθηναίους που έκαναν την ιδέα μας πράξη με το ενδιαφέρον και την στάση τους!
Οι «Διάλογοι» πέτυχαν και σύντομα σκοπεύουμε να τους επαναλάβουμε!
Διαβάστε και εδώ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου